SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

HUDUD BAHSİ

<< 4380 >>

NUMARALI HADİS-İ ŞERİF:

 

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ إِسْحَقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ عَنْ أَبِي الْمُنْذِرِ مَوْلَى أَبِي ذَرٍّ عَنْ أَبِي أُمَيَّةَ الْمَخْزُومِيِّ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِلِصٍّ قَدْ اعْتَرَفَ اعْتِرَافًا وَلَمْ يُوجَدْ مَعَهُ مَتَاعٌ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَا إِخَالُكَ سَرَقْتَ قَالَ بَلَى فَأَعَادَ عَلَيْهِ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلَاثًا فَأَمَرَ بِهِ فَقُطِعَ وَجِيءَ بِهِ فَقَالَ اسْتَغْفِرْ اللَّهَ وَتُبْ إِلَيْهِ فَقَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَأَتُوبُ إِلَيْهِ فَقَالَ اللَّهُمَّ تُبْ عَلَيْهِ ثَلَاثًا

 

قَالَ أَبُو دَاوُد رَوَاهُ عَمْرُو بْنُ عَاصِمٍ عَنْ هَمَّامٍ عَنْ إِسْحَقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ عَنْ أَبِي أُمَيَّةَ رَجُلٍ مِنْ الْأَنْصَارِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

 

Ebu Ümeyye el-Mahzûmi (r.a) şöyle demiştir:

 

Rasulullah (s.a.v.)'e (çaldığmı) kesin bir dille itiraf eden bir hırsız getirildi (ama) yanında mal bulunmuyordu. Efendimiz:

 

"Senin (birşey) çaldığını zannetmiyorum" buyurdu. Adam:

 

"Evet çaldım" dedi ve bu sözü iki veya üç [Şek ravilerdendir], defa tekrarladı. Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.) emretti, adam'(ın eli) kesildi ve Rasulullah'a (tekrar) getirildi. Rasulullah:

 

"Allah'tan bağış dile ve ona tevbe et" buyurdu.  Adam:

 

Estağfirullâhe ve etûbû ileyh: Allah'tan bağış diler ve ona tevbe ederim" dedi. Rasulullah (s.a.v.) üç kerre:

 

"Allah'ım, onun tevbesini kabul et" dedi.

 

Ebû Davûd der ki: "Bu hadisi Amr b. Asım, Hemmam'dan, o İshak b. Abdullah'dan riva­yet eni. ishak: Ensar'dan birisi olan Ebû Ümeyye Rasulullah' dan (riva­yet etti), dedi"

 

 

İzah:

Nesai, katu's-sarik; İbn Mace, hudûd; Darimi, hudûd; Ahmed, b. Hanbel, V, 293.

 

Hadis-i şerif haddi gerektiren bir suç işlediğjni ikrar eden kişiye, ikrarından dönme­si için telkinde bulunmanın meşruiyetine işaret etmektedir. Efendimizin kendisine gelip de bir şey çaldığını söyleyen birisine: "Senin bir şey çal­dığını zannetmiyorum" buyurması buna delildir. Hattabî, Rasulullah s.a.v.'in böyle demesine sebebin itirafta bulunmanın gaflette olduğunu zannetme­si veya onun hırsızlığın manasını bilmeden hırsızlık itirafında bulunmuş olması ihtimali ya da buna benzer birşey olduğunu söyler. Çünkü itiraf edilen suç haddi gerektiren bir suçtur. Hadler şüphelerle düşer. Öyleyse suçun şüpheye meydan bırakmayacak şekilde sabit olması icab eder. Ama suçun varlığı kesin bir şekilde açığa çıkarsa artık ceza uygulanır.

 

Hırsıza ikrarından dönmesi için telkinde bulunmanın meşruiyeti, Hz. Ömer, Ebu Hureyre, Ebu Derda gibi sahabelerden rivayet edilmiştir. İshak ve Ahmed b. Hanbel, telkinde bulunmakta beis görmezlerdi.

 

Şevkânî bu hadisin haddi düşürmeye sebeb olacak bir şeyi telkin etme­nin müstehap oluşuna delil olduğunu söyler.

 

Hadiste görüldüğü üzere, Rasulullah efendimiz hem hırsızlık itirafında bulunan şahsın elini kesmiş, hem de Allah'a tevbe edip bağış dilemesini tavsiye etmiştir. Burada şöyle bir soru akla gelebilir: "Had cezaları işle­nen suça keffarettir, dolayısıyla suçluya had uygulandığı takdirde kendi­sinden işlediği suçun uhrevî mesuliyeti de düşer. O halde efendimiz ceza­yı uyguladığı bir adama niçin tevbe telkininde bulunmuştur?"

 

Bu muhtemel soruya Sindî şöyle cevap vermiştir: "Rasulullah, tevbe ve istiğfarı hırsızın diğer günahları için emretmiştir. Bir daha böyle bir suç işlememesi için tevbe telkin edilmiş de olabilir."

 

Hadiste hükme esas olacak başka bir yön de hırsızlık ikrarında bulu­nan birisine haddin uygulanabilmesi için ikrarın tekrarlatılması meselesi­dir. Metinde hırsızlık yapan şahsın itirafını iki veya üç defa tekrarladığı görülmektedir. Acaba bu, hükmün gereği midir? Yoksa şart olmamakla birlikte vuku bulan bir uygulama mıdır? Bu konuda ulema ihtilaf etmiştir. Ibn Ebî Leyla, İbn Şübrume, Ahmed b. Hanbel ve İshak b. Rahûye'ye göre hırsızlık ikrarında bulunana had uygulanabilmesi için ikrarın en azından iki defa tekrarlanması gerekir. Bu görüş Ebû Yusuf'tan da rivayet edilmiştir. Delilleri, üzerinde durduğumuz bu hadistir.

 

İmam Mâlik, İmam Şafiî ve Hanefî mücdehidlerine göre hırsızlık su­çunun sübutu için bir tek ikrar kafidir. Bu hadisin ikrarın tekrarlanması­nın şart oluşuna delil olmadığını, hadisin ikrarda bulunana haddi düşürü­cü telkinde bulunmanın ve suçun isbatında ihtiyatlı davranmanın mendupluğuna delil olduğunu söylerler. Hz. Nebi (s.a.v.)'in: Senin bir şey çaldığını zannetmiyorum" buyurmasının da iddialarına delil oldu­ğunu söylerler. Ayrıca kalkanın ve Safvan'ın ridâsmın çalınması olayla­rında, ikrarın tekrarı söz konusu edilmeden efendimizin, hırsızın elini kes­tiği rivayet edilmiştir. Bu da, son gruptaki ulemânın görüşüne delildir.